کتاب حفاظت در برابر صاعقه

از زمان تأسیس کمیته فنی حفاظت صاعقه، کمیسیون بین المللی الکتروتکنیک  (IEC) در سال 1980 میلادی، استانداردهای متعددی در زمینه حفاظت در برابر صاعقه برای ساختمان‌‌ها و سیستم‌‌های الکترونیکی، ارزیابی ریسک و اثرات صاعقه منتشر کرده است. بخش 1 تا 4 استاندارد  IEC 62305  که در سال 2006 منتشر شد، پایه و اساس حفاظت در برابر صاعقه و تجهیزات و وسایل آن بوده است. بندهای استاندارد IEC در بین سال‌‌های 2006 تا 2010 توسعه یافت، در اواخر دسامبر 2010 استاندارد IEC 62305 بخش 1 تا 4 به‌‌عنوان ویرایش دوم منتشر شد. تقریباً نزدیک به یک سال بعد (ماه اکتبر) در اروپا بخش‌‌های 1، 3 و4 به انتشار رسید. بخش ‌‌2 آن بعد از بازنگری نسبت به الزامات اروپا در ماه مارس سال 2012 منتشر شد.

هنگام طراحی و نصب سیستم‌‌های حفاظت صاعقه، طراحان و پیمانکاران و مجریان ذیصلاح می‌‌بایست مقررات و آیین‌‌نامه‌‌های IEC 62305  مد نظر قرار دهند. بدین منظور لازم است طراحان و مجریان حفاظت در برابر صاعقه به این استاندارد اشراف داشته باشند. اکثر کشورهای اروپایی، آسیایی و سازمان استاندارد ملی ایران نه تنها در حفاظت صاعقه بلکه در تمامی موارد موضوعات حفاظت دیگر این استاندارد را تایید کرده‌‌اند، در این کتاب به جز پرداختن به این استانداردها به نکاتی که توسط متخصصان حرفه‌‌ای و مهندسان خوش‌‌نام، که البته این نکات متناقض با استانداردها نیستند و از نظر حقوقی می‌‌تواند بسیار آموزنده باشند آورده‌‌ شده است. این نکات و نقطه نظرات از جنبه‌‌های مختلف علمی در طراحی، اجرا و تست و بازرسی در نظر گرفته شده است.

کلیه مراجع مربوط به این کتاب و نقطه نظرات در فصل اول قید شده است. این کتاب بر مبنای کتاب نشریه 110 جلد اول، ویرایش جدید (تجدید نظر سوم سال 1400) با عنوان اصلی مشخصات فنی عمومی و اجرایی برق ساختمان تدوین شده است، همچنین عکس‌‌های این کتاب برگرفته از کتاب DEHN – Lightning Protection Guide  است. با توجه به قانون‌‌های مصوب، تمامی ساختمان‌‌های ساخته شده در کشور باید از نظام فنی و اجرایی یکپارچه کشور تبعیت کنند. به همین علت این نشریه بر اساس نیازهای فنی جدید به روز شده و چند نسخه متفاوت از آن‌‌ به مرور زمان چاپ شده است. این هم دلیلی است که بخش‌‌های از این کتاب را بر اساس نشریه نوشته‌‌ایم، این کتاب به نوعی شرح تفضیلی و تصویری فصل چهاردهم و پانزدهم جلد اول نشریه 110 می‌‌باشد.

متاسفانه برخی از مهندسان طراح، بدون مطالعه عمیق یک طراحی محافظه‌‌کارانه و خیلی دست بالا انجام می‌‌دهند و استدلال غیرمنطقی‌‌شان هم همیشه این است که در قبال خسارات ناشی از اصابت صاعقه، ارزش دارد! این دسته از مهندسان در واقع طراح کم‌‌کار و  بی‌‌اطلاع هستند که نام خود را طراح محافظه‌‌کار نامیده‌‌اند. پس رسالت و هدف این کتاب، این است که طراحان و مجریان حفاظت صاعقه را به طراحی و اجرای تأسیسات صاعقه در راستای استانداردIEC62305  وEN62305  در کاربردهای مختلف آشنا کند، همچنین این کتاب فقط برای حفاظت صاعقه خارجی نیست بلکه نیمی از این کتاب به حفاظت داخلی می‌‌پردازد. منظور از حفاظت داخلی همان بحثی است که در مبحث سیزدهم مقررات ملی ساختمان به‌‌عنوان تجهیزات برق‌‌گیر حفاظتی و بحث هم‌‌بندی برای هم‌‌ولتاژ کردن به آن پرداخته است. طبیعتاً این کتاب می‌‌تواند برای تمامی مهندسان تأسیسات برقی سازمان نظام مهندسی و کارشناسان رسمی دادگستری رشته‌‌ی برق بسیار مفید واقع شود.